موفقیت محققان در احیای زیستگاه‌های در حال انقراض”کاپاریس”/مقابله با ریزگرد با گیاه صادراتی
صمد مبصر، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در گفت‌وگو با شهر پنج ، “کاپاریس” را یک گیاه بومی ایران دانست که سال‌ها است مردم به طور سنتی از غنچه باز نشده و میوه آن مصرف می‌کنند و گفت: نتایج تحقیقات انجام شده در زمینه این گیاه در دنیا نشان می‌دهد که این گیاه دارای خواص دارویی است، ضمن آنکه تحمل بالایی در برابر خشکی دارد، به گونه‌ای که این گیاه در مناطقی با بارش‌های کمتر از ۱۵۰ میلی‌متر در سال قادر به رشد و تولید است.
وی با تاکید بر اینکه این گیاه به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در خطر انقراض قرار دارد، اظهار کرد: این گیاه به دلیل دارا بودن ویژگی متحمل به خشکی، در حوزه مبارزه با ریزگردها در مناطق جنوبی و حاشیه شهرهای بزرگ مؤثر است.
مبصر، یکی از معایب این گیاه را خواب سنگین بذر آن دانست و در این باره توضیح داد: بذر می‌تواند زنده باشد، ولی جوانه نزند که در چنین شرایطی اصطلاحا گفته می‌شود که بذر دارای خواب است.
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، خواب سنگین بذر را ناشی از عوامل فیزیولوژی گیاه و یا ژنتیک آن عنوان کرد و ادامه داد: برای آنکه این شرایط فیزیولوژی و یا ژنتیکی این گیاه را حذف کنیم، نیازمند بررسی‌های مختلفی هستیم که یا با تیمار گیاه و یا با استفاده از سرما و گرما و یا مواد شیمیایی، خواب سنگین بذر شکسته شود که بعد از آن بذر می‌تواند جوانه بزند.
مبصر خاطر نشان کرد: از آنجایی که بذر گیاه کاپاریس دارای خواب سنگین است، برای کشت آن نمی‌توان از طریق کشت بذر اقدام کرد؛ از این رو ما پروژه‌ای را برای شکستن خواب بذر این گیاه و تولید نشاء آن در مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر اجرایی کردیم که خوشبختانه به نتایج مطلوبی رسیدیم.
مجری طرح با تاکید بر اینکه دانش کسب شده در این زمینه در حال حاضر آماده انتقال به سازمان جنگل‌ها و مراتع برای استقرار این گیاه در مناطق خشک و احیاء زیستگاه‌های آن و همچنین مقابله با ریزگرد قرار دارد، یادآور شد: مزایای استفاده از این گیاه نسبت به سایر گیاهان برای مقابله با ریزگرد آن است که این گیاه استقرار بسیار سریعی دارد، به گونه‌ای که اگر کشت پاییزه شود، در تابستان سال بعد آماده برداشت است.
وی، گران‌قیمت بودن محصول این گیاه را از دیگر مزایای آن برشمرد و ادامه داد: از آنجایی که میوه این گیاه در بازار قیمت‌های مناسبی دارد؛ از این رو کشت آن از سوی کشاورزان می‌تواند منجر به درآمدزایی برای آنها شود، ضمن آنکه از قابلیت صادراتی نیز برخوردار است.
مبصر، اضافه کرد: همچنین مزارعی که زیر کشت کاپاریس قرار می‌گیرند، شرایط مناسبی برای تولید عسل مرغوب فراهم می‌کنند؛ چرا که از کاپاریس عسل مرغوبی حاصل خواهد شد.
این محقق ابراز امیدواری کرد که با حمایت بیشتر سازمان جنگل‌ها و مراتع و در اختیار گذاشتن اراضی بیشتر، گام مؤثری در جهت رفع خشکی در کشور برداشته شود، یادآور شد: این گیاه در اکثر مناطق کشور از مغان در شمال غربی تا استان‌های شمالی، استان‌های مرکزی کشور و همچنین مناطق گرمی چون استان خوزستان و سیستان و بلوچستان جزو زیستگاه‌های این گیاه به شمار می‌رود.
وی با اشاره به کاهش زیستگاه‌های این گیاه در کشور، گفت: این گیاه دارای خواص دارویی نیز هست، به گونه‌ای که در کاهش قند خون مؤثر و حاوی آنتی اکسیدان‌های قوی است. از آنجایی که این گیاه دارای خواص ضد التهابی است، برای درد مفاصل مؤثر خواهد بود.
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال یادآور شد: پایلوت کشت نیمه صنعتی این گیاه در یزد، استان فارس و مغان اجرایی شده است.
